De basis-isolatie op orde
Voor warmtepompen én voor infraroodpanelen is goed dubbel glas noodzakelijk. Natuurlijk is het fijn en comfortabel voor mensen als ze ook de spouwmuur en de vloer op de begane grond isoleren, als er bijvoorbeeld een kruipruimte is. Voor €2.000 tot €2.500 heb je dat gedaan en dat betaalt zich altijd uit in comfort en een lagere energierekening. Het is wenselijk om dat te doen, maar niet noodzakelijk. Dubbel glas is wel echt noodzakelijk. 80% van de huizen heeft al goed dubbel glas. Begin daar.
De ervaring met vele honderden huizen leert dat ze niet extreem geïsoleerd hoeven te worden om toch kostenneutraal energieneutraal te kunnen worden.
De ervaring met vele honderden huizen leert dat ze niet extreem geïsoleerd hoeven te worden om toch kostenneutraal energieneutraal te kunnen worden. Voor de vakmensen: een isolatie met een RC-waarde van 2 tot 2,5 blijkt goed genoeg te zijn in de praktijk. Een RC van 6 is zeker niet nodig en kost relatief veel geld. Veel mensen, inclusief onderzoekers, menen dat een veel hogere isolatiegraad noodzakelijk is, maar dat is vaak niet waar. Het schrikt mensen af als ze eerst hoge kosten moeten maken voor een nieuw dak of andere stevige ingrepen. Dat is jammer, want het is echt niet nodig. Het idee dat extremere isolatie noodzakelijk is bij de inzet van warmtepompen maakt ook dat veel onderzoekers warmtepompen onnodig afserveren als te duur. De praktijk laat iets anders zien.
Een woning energieneutraal zonder hogere maandlasten
Sinds 2012 maakt Thuisbaas, een initiatief van Urgenda, huizen energieneutraal: van huurhuizen tot boerderijen. Een doel is om dat zo veel mogelijk te doen zonder dat de maandlasten van mensen omhoog gaan. Inmiddels zijn er al honderden woningen aangepakt, zowel van huurders/woningcorporaties13 als van particulieren.14 In al die jaren is heel veel geleerd. Bij veel apparaten bleken de mooie getallen uit de specificaties of uit tests onder perfecte omstandigheden in de praktijk minder mooi te zijn.
Toch durven we inmiddels wel te zeggen dat je met een all-electric oplossing huizen vaak zonder hogere maandlasten energieneutraal kunt maken, of als er geen eigen dak is in ieder geval betaalbaar van het gas af kunt halen. Dan hebben we het nog niet gehad over de waardestijging van het huis.
Het verbaast ons dat er veel meer aandacht is voor collectieve oplossingen dan voor individuele, terwijl individuele oplossingen het voordeel hebben dat je kunt beginnen met de mensen die willen en kunnen. Je hoeft niemand te dwingen. Ook voor netwerkbedrijven is het prettig als niet meteen hele wijken tegelijk aangepakt worden. Dat geeft ze de tijd om daar te gaan verzwaren als dat nodig is. Laten we niet focussen op de moeilijkste gevallen of op mensen die niet willen, maar op degenen die wél willen. Die zijn er genoeg!
Huidige energielasten
| 12 maanden à €165 gemiddeld, gedurende 15 jaar, inclusief prijsstijgingen | €32.500 |
| TOTAAL | €32.500 |
Kosten energieneutraal maken
| Investeringen in warmtepomp, convectoren, zonnepanelen, inductiekookplaat en meterkast | €27.400 |
| Projectbegeleiding, onvoorziene kosten | €4.000 |
| Af: subsidies | – €2.000 |
| Af: teruggave BTW zonnepanelen | – €1.300 |
| Subtotaal | €28.100 |
| Rentekosten 15 jaar duurzame lening | €4.400 |
| TOTAAL | €32.500 |
Thuisbaas als voorbeeld: betaalbaar energieneutraal
Een gemiddelde rijtjeswoning of kleine twee-onder-een-kap woning met goed dubbel glas (al dan niet huur) is betaalbaar energieneutraal te maken. Oplossingen zijn vaak:
- 20 tot 22 zonnepanelen op het dak of de schuur of nog creatievere plekken voor alle elektriciteit.
- Lucht-water warmtepomp voor verwarming en warm water, met een stille buiten-unit en een binnen-unit plus een boilervat.
- 3 tot 5 convectoren in plaats van radiatoren; andere radiatoren mogen blijven hangen.
- Koken op inductie.
- Verzwaring van de aansluiting naar 3 x 25 ampère, extra groepen in de meterkast en extra kabels naar de keuken en doorgaans naar de zolder of de bijkeuken.
- Soms een extra infraroodpaneel op een studeerkamer of slaapkamer of boven de werkbank in de schuur of in de bijkeuken, indien gewenst.
- Soms vloerisolatie en/of spouwmuurisolatie.
Gemiddeld kost dit netto zo’n €30.000. Dat is veel. Maar dat geven veel mensen normaal gesproken de komende 15 jaar ook uit aan energie. Dus als je dat bedrag naar voren haalt (deels subsidie, deels lening, misschien deels spaargeld), kun je deze investering doen. En als je het grootste deel leent, kun je dat in 15 jaar terugbetalen voor hetzelfde maandbedrag als je kwijt zou zijn aan energie. Na 15 jaar gaan je maandlasten flink omlaag. Ook voor verhuurders is dit een goede investering die voor huurders de woonlasten omlaag brengt.
